ભારતના પાણી પર કબ્જે કરવાની કોશિશમાં ચીન? ઈન્ડો-નેપાળ સીમા નજીક બની રહ્યું બંધ

ભારત અને ચીનની સેનાઓ વચ્ચે લાંબા સમયથી સરહદ પર તણાવ ચાલી રહ્યો છે. દરમિયાન ચીનની વ્યૂહરચનાનું વિશ્લેષણ કરતાં જણાય છે કે ચીન ભારતના પાણીને કબજે કરવાની રણનીતિ બનાવી રહ્યું છે. વાસ્તવમાં, નવી સેટેલાઇટ તસવીરોથી જાણવા મળ્યું છે કે ચીન મબ્જા ઝાંગબો નદી પર નવો બંધ બનાવી રહ્યું છે. તમને જણાવી દઈએ કે જ્યાં આ ડેમ બનાવવામાં આવી રહ્યો છે ત્યાંથી અમુક કિલોમીટર દૂર ભારત-નેપાળ-ચીન સરહદો મળે છે. ઈન્ટેલિજન્સ રિસર્ચર ડેમિયન સિમોને આ તસવીરો પોતાના ઓફિશિયલ ટ્વિટર હેન્ડલ પર શેર કરી છે.

ચીન પાણીનો ઉપયોગ હથિયાર તરીકે કરી રહ્યું છે
સિમોનનો દાવો છે કે ચીન આ ડેમ દ્વારા આ સમગ્ર વિસ્તારના પાણીને નિયંત્રિત કરવા માંગે છે. જ્યાં ડેમ બનાવવામાં આવી રહ્યો છે તેની નજીક પાણીનો વિશાળ ભંડાર છે. એવું માનવામાં આવે છે કે ચીન આ પાણીને નિયંત્રિત કરવા માટે આ ડેમ બનાવી રહ્યું છે. હાલમાં ડેમ બનાવવાનું કામ ચાલી રહ્યું છે.

ભારતના પાણીને નિયંત્રિત કરવા માટે ચીનનું ખતરનાક ષડયંત્ર
ઘણા મીડિયા રિપોર્ટ્સમાં દાવો કરવામાં આવ્યો છે કે પાણી પર નિયંત્રણ કરીને ચીન ભારત સહિત દક્ષિણ એશિયાના દેશો પર દબાણ લાવવા માંગે છે. એક અહેવાલ મુજબ તિબેટના ઉચ્ચપ્રદેશમાં પાણીના મોટા ભંડાર છે. ચીન તિબેટના આ સમગ્ર પાણી પર પોતાનો દાવો કરે છે. સિંધુ, ગંગા, બ્રહ્મપુત્રા, ઇરાવદી, સાલ્વીન, યાંગ્ત્ઝે અને મેકોંગ જેવી મોટી નદીઓ તિબેટીયન ઉચ્ચપ્રદેશમાંથી નીકળે છે. આ નદીઓ ભારત, પાકિસ્તાન, બાંગ્લાદેશ, મ્યાનમાર, લાઓસ અને વિયેતનામમાં વહે છે અને આ દેશોમાં સિંચાઈ અને પીવાના પાણીનો મુખ્ય સ્ત્રોત છે. અંદાજ મુજબ, દર વર્ષે લગભગ 718 બિલિયન ક્યુબિક મીટર પાણી તિબેટના ઉચ્ચપ્રદેશમાંથી ચીન અને અન્ય પડોશી દેશોમાં વહી જાય છે. તેમાંથી લગભગ 48 ટકા પાણી એકલા ભારતમાં જ વહે છે. આ જ કારણ છે કે તિબેટના પાણી પર ચીનનો દાવો ભારતની ચિંતામાં વધારો કરે છે. એવી આશંકા છે કે ચીન આ પાણીનો ઉપયોગ ભારત વિરુદ્ધ હથિયાર તરીકે કરી શકે છે.

ચીન તિબેટના ઉચ્ચપ્રદેશમાંથી વહેતા પાણીનો ભારત સામે હથિયાર તરીકે ત્રણ રીતે ઉપયોગ કરી શકે છે.

ડેમ બનાવીને પાણીનો પ્રવાહ બદલી શકાય છે
નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે ચીન તિબેટમાંથી વહેતી નદીઓ પર ઘણા મોટા ડેમ બનાવી રહ્યું છે. ચીન આ પાણીનો ઉપયોગ દેશની સિંચાઈ વ્યવસ્થાને મજબૂત કરવા અને વીજળી ઉત્પન્ન કરવા માટે કરવાની યોજના ધરાવે છે. ચીન સાલ્વીન, મેકોંગ, યાંગઝે અને બ્રહ્મપુત્રા નદીઓ પર આવા મોટા ડેમ બનાવી રહ્યું છે. જેના કારણે ભારત અને પાકિસ્તાનમાં વહેતી ઘણી નદીઓમાં પાણીની અછત સર્જાઈ શકે છે. આનાથી ભારત અને પાકિસ્તાનમાં મોટા પાયે સિંચાઈ અને પીવાના પાણીની અછત સર્જાઈ શકે છે. તેમજ ચીન આ નદીઓના પ્રવાહને ડેમ દ્વારા સંપૂર્ણપણે બદલી શકે છે. ઈન્ટરપ્રિટરના અહેવાલ મુજબ, ગલવાન ઘાટીમાં ભારતીય અને ચીની સૈનિકો વચ્ચેની અથડામણ બાદ પણ ચીને ગલવાન નદીના પાણીનો પ્રવાહ બંધ કરી દીધો હતો. ગલવાન નદી સિંધુ નદીની ઉપનદી છે. જેના કારણે ગલવાન નદીનું પાણી ભારતમાં જતું બંધ થઈ ગયું હતું.

પાણી પ્રદૂષિત કરી શકે છે
નિષ્ણાતોનું માનવું છે કે ચીન ભારત પર દબાણ લાવવા માટે નદીઓના પાણીને પણ પ્રદૂષિત કરી શકે છે. જેના કારણે ભારતમાં વહેતું પાણી ઉપયોગ માટે યોગ્ય રહેશે નહીં. વર્ષ 2017માં સિયાંગ નદીનું પાણી પણ કાદવવાળું અને કાંપથી ભરેલું હતું. જેના કારણે છેલ્લા કેટલાક સમયથી નદીનું પાણી ઉપયોગ માટે યોગ્ય ન હતું. આના કારણે સિયાંગ ખીણમાં ખેતી પર મોટી અસર પડી હતી. તમને જણાવી દઈએ કે બ્રહ્મપુત્રા નદી ત્યારે બને છે જ્યારે સિયાંગ નદી નીચે આવે છે અને લોહિત અને દિબાંગ મળે છે.

ચીન પણ પૂરનું કારણ બની શકે છે
ભારતમાં વહેતી નદીઓના પાણીને નિયંત્રિત કર્યા બાદ ચીન પણ ભારતમાં પૂરનું કારણ બની શકે છે. જણાવી દઈએ કે વર્ષ 2008માં ભારત અને ચીન વચ્ચે એક સમજૂતી થઈ હતી, જેના હેઠળ બંને દેશોએ બ્રહ્મપુત્રા અને સતલજ નદીનો ડેટા એકબીજા સાથે શેર કર્યો હતો જેથી પાણીનું વધુ સારી રીતે સંચાલન થઈ શકે. જો કે, હવે નિષ્ણાતોને લાગે છે કે ચીન પછી ડેટા ઉપલબ્ધ છે, આવી સ્થિતિમાં તે તેનો ફાયદો ઉઠાવી શકે છે અને આ નદીઓમાં પૂર પણ લાવી શકે છે. 2017 માં ડોકલામ અથડામણ દરમિયાન એવા અહેવાલો પણ આવ્યા હતા કે ચીને બ્રહ્મપુત્રા અને સતલજ નદીના પાણીનો ડેટા ભારત સાથે શેર કર્યો ન હતો, જેના કારણે તે વર્ષે આસામ અને ઉત્તર પ્રદેશમાં પૂર આવ્યું હતું.