ભેળસેળ વગરની બાસમતી અને તૂટેલા ચોખાની નિકાસ પરનો દૂર થયો પ્રતિબંધ, DGFTએ લીધો નિર્ણય

આવકમાં વધારો અને ભાવમાં નરમાઈને પગલે કેન્દ્ર સરકારે તૂટેલા ચોખા સહિત ઓર્ગેનિક બિન-ભેળસેળયુક્ત બાસમતી ચોખાની સ્થાનિક બજારમાં નિકાસ પરના નિયંત્રણો હટાવ્યા છે. અગાઉ, સરકારે તેના પર પ્રતિબંધ મૂકવાનો નિર્ણય લીધો હતો જેથી સ્થાનિક સ્તરે ઉપલબ્ધતામાં કોઈ કમી ન રહે. તે પછી, નોન-બાસમતી ચોખાની નિકાસ પર 20 ટકા ડ્યુટી લાદવાની જોગવાઈ કરવામાં આવી હતી. તેનો મુખ્ય ઉદ્દેશ્ય સ્થાનિક બજારમાં પુરવઠો સુનિશ્ચિત કરવાનો હતો. ડાયરેક્ટોરેટ જનરલ ઓફ ફોરેન ટ્રેડ, DGFT દ્વારા જારી કરાયેલ એક નોટિફિકેશનમાં જણાવાયું છે કે ઓર્ગેનિક નોન-બાસમતી ભાત સહિત ઓર્ગેનિક નોન-બાસમતી ચોખાની નિકાસ હવે સપ્ટેમ્બર મહિનામાં લાદવામાં આવેલા પ્રતિબંધ પહેલાની જેમ ચાલુ રહેશે.

તૂટેલા ચોખા ક્યાં વપરાય છે?

તૂટેલા ચોખાનો ઉપયોગ વાઇન બનાવવાના ઉદ્યોગ, ઇથેનોલ બનાવવાના ઉદ્યોગો, મરઘાં અને પશુ ઉદ્યોગમાં થાય છે. ચીન પછી ભારત ચોખાનું સૌથી મોટું ઉત્પાદક છે. ચણાના વૈશ્વિક બજારમાં ભારતનો હિસ્સો 40% છે. ચાલુ નાણાકીય વર્ષમાં એપ્રિલ-સપ્ટેમ્બર દરમિયાન ચોખાની નિકાસ $5.5 બિલિયન રહી હતી. વાણિજ્ય મંત્રાલયના ડેટા અનુસાર, 2021-22માં તે $9.7 બિલિયન હતું. ભારત વાર્ષિક આશરે 10,000-15,000 ટન ઓર્ગેનિક ચોખા (બાસમતી અને બિન-બાસમતી) ની નિકાસ કરે છે.

ઘરેલું પુરવઠો નરમ પડતા હવે પ્રતિબંધ હટાવવાનો નિર્ણય લેવામાં આવ્યો છે. સપ્ટેમ્બર મહિના દરમિયાન નિકાસ પરનો પ્રતિબંધ મહત્ત્વપૂર્ણ બન્યો હતો કારણ કે એવું લાગતું હતું કે આ ખરીફ સિઝનમાં ડાંગરનું કુલ વાવેતર ગત વર્ષ કરતાં ઓછું હોઈ શકે છે. ત્યારે સરકારે વિચાર્યું કે નીચા પાકની સંભાવનાને કારણે ભાવને અસર થઈ શકે છે, તેથી સ્થાનિક બજારમાં પુરવઠો સુનિશ્ચિત કરવા અને કિંમતોને નિયંત્રણમાં રાખવા માટે ચોખાની નિકાસ પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો હતો.